Manzarası, güzel binaları, çay bahçeleriyle Moda’nın en güzel sokaklarından biri; eski adıyla Devriye, uzun yıllardır Ferit Tek Sokak. Peki Ferit Tek kim? En kısa tanımıyla, siyasetçi, diplomat, yazar; Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk İç işleri Bakanı. Paris, Londra, Varşova ve Tokyo’da büyükelçilik yapmış biri. Benim için eşi Müfide
İstanbul Şişli’deki Çankaya Apartmanı, önünden geçen ve hakkında hiçbir şey bilmeyen birine bile “Bu bina önemli olmalı”, “Bu binada kesin tanınmış birileri oturmuştur” dedirtir. Öyledir de. Bina özellikle başta Vehbi Koç olmak üzere Koç Ailesi fertleriyle bilinir; Mustafa Koç’un, 1960 yılında bu apartmanda doğduğu yazılır.
Malum ‘Şakir Paşa Ailesi: Mucizeler ve Skandallar’ adlı dizi, kimine aileyi tanıttı, kimilerine ise aile üyelerini ve onların tarihini hatırlattı. Bana da ailenin yaşadığı yerlerle ilgili pek çok soru geldi. Daha önce Şakir Paşa Ailesi’nden Füreya Koral’ın yaşadığı ve ilk stüdyosunu açtığı El Irak Apartmanı‘nı
Efemera tutkunu bir illustratör olan Oya Başkara’nın 1900’lerin başından itibaren Türkiye’nin sosyal hayatını “fotoğraflarla” ve Oya’nın giyim kuşam tarihi bilgisiyle izleyebileceğiniz bir hesabı var: @raantique Çok severek izliyor ara ara da Oya’yı “Şu ev nerede şimdi acaba? Burası hangi bina? Sen bana bir bina yazsana”
“Tam saltanat sürülecek, salonlarında vals yapılacak, odalarında edebiyat terennüm edilecek bir letafetli hane…” Jak Deleon Şöhretli binaları “Ne olsa biliniyor, ne olsa yazanı var” diye düşünerek yazmamakla hata ettiğimi anladım. Dünyayı döndükçe namı yürüyesi sitemi yapan Eylül Görmüş’ün ısrarıyla yazmaya başladığım Vedat Tek Evi araştırmaları
Aslında bu bina yazısı için önce iki yapının –ilk Vedat Tek Evi ile Hekim İsmail Paşa Konağı– okunması gerekiyor ancak yine de kısa bir özet geçeceğim. Mimar Vedat Tek’in 1908 yılında inşa ettiği şahane bir konağı, hemen yanında minicik-biçimsiz bir arsası, o arsada da validesi
Her zaman yaşadığım ya da seyahat ettiğim şehirlerin, semtlerin tarihine, geçmişine, nedenine-nasılına, mimariye, insanlarına, eski fotoğraflarına ve isimlerine meraklı biri oldum.
Misal “Çiftevav Sokak’ta oturuyorsam, isminin nereden geldiğini bilmek isterim ya da Gümüşsuyu ismi nereden gelir, Bakırköy eskiden nasıldı?” gibi gibi…
Cep telefonum da apartman isim ve tabelalarının, ilginç mimari ayrıntıların fotoğraflarıyla doludur. Pandemi döneminde otomobil de kullanmadığım için sürekli oturduğum ilginç binalar da barındıran semt çevresinde dönüp dolaşırken ilk farkındalığım Arkitekt Dergisi’nin arşivlerini fark etmemle oldu.
Dünya işim varken bile kendimi o arşivden alamıyordum.
Sağımda solumdaki pek çok binanın yapılış hikâyesini oradan okumaya başladım. Ardından orada gördüğüm kimi bugün hayli değişime uğramış binaları aramaya çıktım.
Eski ve yeni hallerini karşılaştırır oldum. Ve sonra bunları paylaşmaya, başkalarına da anlatmaya, başkalarının bilgileriyle birlikte ortak bir örgü ortaya çıkarmaya, kayıt tutmaya karar verdim.
Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.
