Surp Agop Sıra Evleri

Bugün Füreya Koral’a ilham olmuş sıra evlerden bahsedeyim. Sıraev oluşumu, Endüstri Devrimi sonucunda, ilk olarak İngiltere’de ortaya çıkıyor. Bizdeki ilk önemli örneği de Beşiktaş’ta, bulunduğu bölgeye adını da veren ‘Akaretler SıraEvleri’ (onu ayrıca anlatacağım, önemli). Akar kelimesinden gelen akaretler, bir vakfa gelir getiren taşınmaz malları ifade ediyor; Surp Agop Akaretleri yazımlarını da gördüm.

Bu sıra evleri, Fransa’da okumuş Osmanlı döneminin Ermeni mimarlarından Aram Tahtacıyan tasarlıyor; amaç, Elmadağ Surp Agop Hastanesi Vakfı’na gelir sağlamak. Daha sonra bu evler hastanede kalan, yaşayan bazı yoksul insanların da yaşam yeri oluyor. Afife Batur arşivlerinden anladığım, hastaneye çok gider olmasın diye kullanılan malzemede de hesaplı olunmuş. Kapılar yuvarlak, cumbalar var ama süs yok. Arka bahçe tasarlanmış ama çok azı kullanılmış. 

‘EVLER’ SERİSİ ONLARDAN İLHAMLA

1973 yılında Füreya Koral Elmadağ’daki, Arif Paşa Apartmanı olarak da bilinen Sarıcazade Abdullah-Osman Bey Apartman’ına taşınıyor. Penceresinden gördüğü Surp Agop Vakfı sıraevlerinden ilhamla 80’lerin başında yaptığı ‘Evler’ serisi, 1986’de Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü aldı.

Benim Habertürk’teki odam bu evlere bakardı; sanırım bende onlarca fotoğrafı vardır… Gittikçe azalan, renkleri solan ve en sonunda sadece bir sıra kâğıt gibi iki boyutla kalan Surp Agop Sıraevleri.

AHMET TULGAR ANLATIMIYLA SIRAEVLER

Kalemini çok sevdiğim, bir dönem Milliyet’te birlikte çalıştığım gazeteci-yazar Ahmet Tulgar da sıraevlere dair yazınca buraya taşımak istedim. Bu arada Ege Tanır artık boyut ve renklerini kaybeden Surp Agop Sıraevleri’nden güzel fotoğraflar gönderdi. Onları da bu sayfada görebilirsiniz. Umarım evlerin içini de bir şekilde, eski fotoğraflardan görebiliriz…

ahmettulgarr

Evet, anneannem bu sıraevlerden 49 numaralı olanında ikamet etmişti uzun yıllar, ölmek için teyzemin yanına çekilene kadar. Çocukluğumda annemin elinden tutmuş Gümüşsuyu’ndaki evimizden çıkıp şehrin en şenlikli yollarından birini katederek Elmadağ’a yürüyüşümüzü hatırlıyorum. Anneannem bizi cumbada beklerdi. O cumba çocukken benim için sık sık karadan uzaklaşan bir gemi ya da bir uçak işlevi görür, hayal kurardım, anneannem ardımda anneme dert yanarken. Yaşlı ve dul kadınlarla taşradan gelmiş yoksul aileler çoğu artık oda oda kiralanan bu iki katlı kagir evlerde zaruretin uyumunu bulmuş, yaşıyorlardı. Yan komşu Madam Anna’nın piyanosunun sesi sanat ile hayata katlanılabileceğini düşündürürdü bana. Oysa daha ne çok şeye katlandıklarını bilmiyordum bu evlerde oturan birçok kadının. Tarih, cumbalarda kederle susar, duvar halılarında ceylanların indiği bir göle bakarak uykuya dalarmış meğer bu evlerde. Öğrendikten sonra bunu, hep hüzünle geçtim bu sıraevlerin önünden.

timurlenk7979

Merhaba , özcan özgür ‘ün (kapıcılar kralı filmdeki sahte polis ) oynadığı tek başrol olan kardeşim benim filminde bu sokak yaklaşık olarak 3/ 5 saniye görülüyor. Sene 86 sanırım….

cenemua (Muammen Çene)

Süpersiniz. Eski anılar canlandı.Bu sıraevlerin devamında karaosmanoğlu ticaret şirketi vardır. Elmadağ caddesinin ilk yol ağızında. Önce dedem sonra dayım ve babam bu şirkette çalışmışlar. Dayım yıllarca şirketin üst katında lojmanda yaşadı. Çok anımız var. Şirketin sahibi Suat Karaosmanoğlu, Yakup Kadri’nin akrabasıdır. Çocukluğum bu caddede geçti. Babam bu şirketten ayrılıp aynı caddede kendi işyerini açmış yıl 1972. Ortağı hala devam ediyor. Fotoda görünen Arif Paşa apartmanı istanbulun nadide binalarındandır ama hak ettiği durumda değil.

Eski anıları canlandırdınız .

Bir kere daha teşekkürler👍

cenemua

Tabi evleri anıp Şan Tiyatrosunu anmamak olmaz. Çünkü tam arkasında büyük bir otopark ve içinde şan tiyatrosu vardı. Bu otopark içinden yürüdüğünüzde üst caddeye bağlanan bir kısa yol vardı. Evleri arkadan görürdünüz. Kısa yol Şan tiyatrosunun arka kapısının yanından benzinciye çıkardı.

BU YAZIYI PAYLAŞIN:

WhatsApp
Email
Twitter
LinkedIn
Telegram
Facebook

YORUMLAR

No Comments

Post A Comment

DİĞERLERİ

Talimhane

Türk Bisturi Apartmanı

Taksim Talimhane, Divan Apartmanı‘nın yazısının altına gazeteci Deniz Alphan şöyle yazmıştı: “Küçüklüğümde biz de Şehit Muhtar Caddesi’nde iki üç apartman aşağıda Türk Bisturi Apartmanı’nda otururduk. Apartmanın sahibi bir operatör doktordu, herhalde mesleğinden dolayı bu adı seçmişti. Benzer özelliklere sahip bir binaydı. Sokaklar oto yedek parçacıların

Devamı »
Beyoğlu

Arbatlı Apartmanı

Cihangir’in en merkezi yerlerinden birinde; Akarsu Yokuşu’ndaki Journey Cafe’nin içinde olduğu, girişindeki “ayak terapi merkezi”nin tabelaları onu görünmez de kılsa görkemiyle dikkat çeken bir yapı; Arbatlı. Bugün Arbatlı Apartmanı’nın Google’daki izi, Metin Kaçan ile G.K.’nın da burada oturmuş olması. 90’ları yaşayanların hatırlayacağı, yıllarca konuşulacak, işkence

Devamı »
Gümüşsuyu

Hariciye Nezareti (Tevfik Paşa) Konağı

Bir sokak ismi merak ettim ve bu sayede neler öğrendim!? Başlayalım… Ertem Eğilmez’in ‘Salak Milyoner’ başta pek çok filminin çekimine şahitlik eden, bugün T24’ün kurucusu Doğan Akın’a ait olan Gümüşsuyu’ndaki dairesini, Türel Apartmanı‘nı yazarken şöyle bir cümle yazmıştım: “Bina, Gümüşsuyu’nda Park Otel’in hemen öncesinde Hariciye Konağı Sokak’ta

Devamı »
Fatih

Kuleli Apartmanı

Yıl 2012,  lezzet peşinde geçen bir turla ilgili yazımda ‘Paçacı Necip Usta-Hayat Lokantası’na dair şunları yazmışım: “Erzurum’da öğrendiği reçeteyi, 40 yıldır İstanbul’da uyguluyor Paçacı Necip Usta. İstanbul’un en eski paça ustalarından biri. Bir tür esnaf lokantası burası. Hayat Lokantası’nda ben, paça yerine papaz yahnisi yedim

Devamı »
İstiklal Caddesi

Panayia Apartmanı

Bu binayı sadece 1900’lerin başında çekilmiş şu fotoğrafları paylaşmak için bile yazıyor olabilirim. Şahaneler çünkü! O dönem için böyle görüntü almak da zor olmalı ama başarılmış. Fotoğrafları yaklaştırıp yaklaştırıp camlardan çıkan adamlara bakıyorum:) İstiklal Caddesi’nde gideceğim bir yerin adresine bakarken ‘Panayia Apartmanı’nı gördüm; isim tanıdık

Devamı »
Tomtom

Apelyan (Santa Maria) Apartmanı

Neredeyse yayınlandığı gün popüler olan Netflix dizisi Kulüp’ü ‘geçmişi nasıl canlandırmışlar’ diye izlemeye başladım…  O anlamda pek çok kötü örnek arasından başarıyla sıyrıldığını da düşündüm, -şahsi fikir-. Dizide bir apartmana dair konuşma da var üstelik. Hemen tanıdım! Çünkü dizide, Gökçe Bahadır (Matilda) ile Asude Kalabek’in

Devamı »
Nişantaşı

Keçeci Apartmanı

Duygu Aydemir, tam da burada yapmak istediğim şeylerden birini gerçekleştirmem için bana şahane bir mesaj atmış. Bir binanın hikâyesi olması için illa ki içinde dünyaca ünlü şahsiyetlerin oturması ya da Art Nouveau öğelerle süslü olması gerekmiyor.  Bugün Nişantaşı’nda bir ailenin 4, hatta Duygu Hanım’ın 11

Devamı »
Büyükada'nın Yaşlanmayan Modernleri
Hasan Çalışlar Arşivi

Çok sevdiğim mimar Hasan Çalışlar’ın, Instagram’da oluşturduğu ve “Büyükada’nın Yaşlanmayan Modernleri” adını verdiği arşivine, bundan sonra sitenin bu bölümünden ulaşabileceksiniz.