İstiklal Caddesi’ni kesen en meşhur sokaklardan, adı Mason locasıyla da anılan Nuri Ziya Sokak’taki (aslen Nur-u Ziya malum) Belvü Apartmanı‘nından bahsederken yanındaki binaya dair merakımdan da bahsetmiştim.
Fransız Sarayı ile Belvü arasında kalan yapı hep ilgimi çeker; pek bir gizemli, isimsiz…
“Atlas Apartmanı” ismini bulmam bile günler almıştı.
Ben merakımı yazınca, siteye en çok katkıda bulunan isimlerden Didem Avincan, bir dolu bilgi, hatta film görüntüsü göndermiş bana.
Onun katkılarıyla yazıyorum…
İnternetteki, -ilk kaynağı hangisi belli olmayan ama bir Hürriyet Gazetesi haberi olduğunu düşündüğüm- metinlerden birinde, şöyle bir ifade var: “Elçiliğin bir altında bir dönemin ünlü Konstantinopoli Apartmanı var. Daha sonra ismi değiştirilerek Atlas Apartmanı olmuş. Bir ara Suzan Apartmanı adını da alan bu bina, bugün isimsiz.’’
KONSTANTINOPOLİ İSMİ MUAMMASI
Didem Hanım’dan aktarayım:
“Polonya Sokak’ta Konstantinopoli ismine şark yıllıklarında (1881- 1883-1885-1890-1893-1896) hiç rastlayamadım. 1905 yılından itibaren de adı Atlas Apartmanı olarak geçiyor. Apartmanın üzerinde de 1905 tarihi yazılı yanlış görmediysem. Kaynaksız metinden anladığım şu: ünlü bir Constantinopoli apartmanı varmış ama yakın geçmişte adı değişmiş Atlas olmuş. Ama böyle değil gibi görünüyor, 1900’lerden beri Atlas adlı ise bu apartman, ondan önce demek ki diyeceğim ama adres sayfalarında böyle bir isim bulamadım, o nedenle kafam karıştı. Keşke bir kaynak yazsalardı takip ederdik, şayet yapı restorasyon gördüyse, ve restitüsyon raporu varsa binanın başka veriler edinilebilir. Gelelim Atlas ismine…Tabi durum böyle olunca, bu adı da aramak lazım diye düşündüm. Polonya Sokak’taki Atlas Apartmanı’nda kimler oturuyor diye bakınca oturanlardan biri için ’employé de la maison Atlas Frerès’ yazılmış.
KİM BU ATLAS KARDEŞLER?
“Kim bu Atlas Kardeşler, izini sürdüğümde, 1881 yılında Hazzopoulo’da H. Atlas adlı bir tüccarla karşılaşıyoruz. Sonradan H. ve P. Atlas Kardeşler olarak, 1883’de Grand Rue de Pera’yı Kallavi Sokak’a bağlayan köşede (bugün Watsons var sanıyorum yerinde) AU LION mağazasını açıyorlar.
Bizim Polonya Sokak’taki Atlas Apartmanı’nı hemen bu kardeşlerin yaptırdığını düşündüm, baktım yıllıklarda soyadı Atlas olan başka aile göremeyince heyecanlandım…Ancak kardeşlerin ev adresi olarak farklı yerler yazılmıştı yıllıklarda. 1908 yılındaki adresleri Asmali Mesdjid numara 7. Bugün altında ‘Şimdi Asmalımescit’ adlı restoran olduğunu gördüğüm bir başka güzel Atlas Apartmanı. Aslan başlarıyla dikkatimizi çeken Polonya Sokak’taki cephenin bu bina cephesi yanında daha sade kaldığını söyleyebilirim. Özetle, birden fazla Atlas Apartmanı olunca aslanlı apartmanı yaptıranı söylemek zor. Apartmanlara soyadı verilmesi doğal ama emin olamadım.”
“Bir de ilginç Pervititch haritası durumu var, 1927 daha geç tarihli, bu haritada Atlas Apartmanı Şevket (Chevket) olarak yazılmış altına not düşülmüş: ex-mullatier! Halbuki yanındaki apartman olmalıydı. Bizim Mulatier olarak bildiğimize ise Ahmed Apartmanı yazılmış. (İki haritanın tutmaması durumu, hata olasılığı olabiliyor demek diye düşündüm, çünkü Goad haritasını yıllıklar da doğruluyor.)”
MANZARA GİBİ MANZARA!
Bu arada eskimiş görünümüne rağmen binadaki işlemeleri, aslan figürleriyle dikkat çeken binaya emlak sitelerinden baktığımda ön tarafı, içi bana dışından daha ferah geliyor.
Işığı çok güzel, tıpkı Belvü gibi çok güzel bir manzaraya bakıyor.
Aydınlık, geniş, -benim için- çok güzel manzaralı, deprem riskini bilemediğimiz zevkli de döşenmiş 220 m2 daireler. Emlak sitesi Maison D’Orient metniyle şöyle:
- Galatasaray Nur-i Ziya Sokak Üzeri, Tarihi Konstantinapoli Apartmanı’nda
- Fransız Sarayı’nın Hemen Yanında, Güvenlikli ve Prestijli Bir Lokasyonda
- 3 Yatak Odasına İlave Giyinme Odalı ve Ebeveyn Banyolu
- Salon ve Balkondan Kesintisiz 180° Deniz, Adalar ve Sarayburnu Manzaralı
- Orijinal Yapısı Korunarak Tamamen Yenilenmiş
- Şömineli, Geniş Balkonlu, Yüksek Tavanlı, Ahşap Rabıta Zeminli ve Ankastreli Ada Mutfaklı
- 2. Derece Tarihi Eser Statüsünde
Bu alara ilanlardaki adı Atlas değil Konstantinopoli.
Binanın üzerinde isim yok, belki de ilk Atlas’tı, sonradan Konstantinopoli oldu. Bilen yazarsa seviniriz.
GÖLGE OYUNU’NUN OYUNCUSU OLMUŞ
Didem Hanım, okuduğu metinlerden birindeki şu paragrafı da aktarıyor: “Sahibi Serdar Köse, apartmanın iki dairesini Emine Uşaklıgil – David Tongue çiftine, diğer iki dairesini de Hollanda’nın yakın zaman kadar başkonsolosluğunu yapan, sanat düşkünü, Beyoğlu muhitinin yakından tanıdığı zarif kişilikli Jan Jonker Roelants’a satmış.”
Bilgi – bulgu kırıntılarıyla oluşturduğumuz çatı bu bina hakkında; pastanın kreması ise her zaman film ve dizilerden oluyor. Binamız, Yavuz Turgul’un Gölge Oyunu filminde ‘rol almış’.
Nur-i Ziya Sokak’tan sahnelerin olduğu filmde Şener Şen ile Şevket Altuğ, Atlas Apartmanı’na giriyorlar, sahnelerde konuk oyuncu seramik sanatçısı Füreya Koral.
- Sanat tarihçi, müzeci Nazan Ölçer’in de 2000’lere kadar binada bir dairesi varmış.
* Fotoğraflar; Binanın güncel fotoğraflarını ben çektim, filmden kareleri, eski fotoğraf ve haritaları Didem Avincan bulmuştu, bir kısmı üzerinde de yazıyor, Nerede Çekildi’den…
No Comments