Programı hazırlayan Cem (Erciyes) ile Kansu (Şarman), beni bu site, bu oluşum vesilesiyle programa davet ettiklerinde (buyrun yayın burada) ben de onlara sürpriz yapıp, Reşat Ekrem Koçu’nun yıllarca birlikte çalıştığı, çok sevdiği Sabiha Rüştü Bozcalı’nın evlerinin izini sürmeye karar verdim.
Önceki metinlerde ayrıntılı bilgiler de var; 11 ciltlik ansiklopedide Koçu’nun ‘hemşirem’ dediği Bozcalı’nın 901 çizimi var. Bu arada Milliyet Gazetesi, çizeri Sabiha Hanım ile Koçu’yu bir araya getirmek istediğinde ilk, Reşat ekrem Bey “Olmaz” diyor, “Ben kadınla çalışamam”….
Ama sonra onunla çalışmaktan asla vazgeçemiyor…
Koçu, “Keşke daha çok ödeme yapabilsem de, Sabiha Bozcalı’dan daha çok çizim isteyebilsem” gibi ifadeler kullanıyor.
1950’lerde, illüstrasyondan çatır çatır telif alan bir kadın; rocks!
Taha Toros arşivinden, Milliyet’te yayımlanan bir fotoğraf var, çok seviyorum. Koçu, Sabiha Hanım’a çizimleri tarif ederken… Öyle bazen ayrıntıları incelikleriyle anlatırmış.
İYİ Kİ MEKTUPLAR VAR
Neyse biz binalarımıza dönelim
Yurtdışında yaşayan Alinur Bozcalı’nın kızkardeşine yazdığı, bugüne ulaşan mektup ve zarflar sayesinde Sabiha Hanım’ın izini sürebiliyorum.
İki kardeşin ilişkisi çok güzel. Mektupların saklanması ve bugüne gelmesi de öyle…
Sabiha Rüştü Bozcalı, Kireçburnu’ndaki meşhur Memduh Paşa Yalısı ve Beyoğlu’ndaki Efi Apartmanı‘nın (önceki metinlere bakınız) ardından 1966’da, Gümüşsuyu’ndaki Bosfor Apartmanı‘nın zemin katında oturuyor. (Bospor’a da bunu koymak lazım)
‘DESEN’İ SEVMİŞ SABİHA HANIM
1967’den 1980’lerin ilk yıllarına kadar Teşvikiye Şakaik Sokak’taki Desen Apartmanı’nda yaşıyor Sabiha Hanım.
Mektuplardan anladığım, dairesini, apartmanın yerini, ismini -muhtemelen sanatıyla ilişkili bulduğu için- pek seviyor. Gittim, Desen Apartmanı yıkılmış; yerinde yeni bir bina var.
Zaten orada Akyol art Center adlı bir galeri de varmış, son duyuruları kentsel dönüşüm nedeniyle yıkılan binalarındaki son sergileri… Apartmanın yıkılmadan önceki numarası 17 olmuş.
AYNI DAİREDE YİNE BİR İLLÜSTRATÖR!
Sabiha Hanım, Muradiye Bayırı Sokak, Nine Apartmanı’na sanırım 1984’te taşınıyor (Ya da belki bir iki yıl öncedir, daha fazla değil).
Sokağa ismini veren ‘bayır’ nedeniyle zorluk yaşamış, abisine mektup gönderemediği, kışı zor geçirdiği zamanlar olmuş. Abisi bir süre otelde kalmasını bile öneriyor. 95 yaşında hayata veda eden Sabiha Hanım, oradayken 80’lerinde bir de…
Apartman numarası bayağı farklı da olsa Nine’yi buldum, çok yeni görünmesine şaşırdım. İsim benzerliği değilse, bugün de apartmanda, hatta aynı dairede (!) çok beğendiğim bir illüstratör oturuyor, tesadüf!
Binaların peşinde Sabiha Rüştü Bozcalı’yı anmaktan çok memnunum.
* Görseller: Salt Arşiv, Taha Toros Arşivi ve ben.
No Comments