Mimar Nişan Yaubyan vefat etmiş.
1928 doğumlu, hakkında yapılan “Mimarlığa Doymayan Adam” belgeselinin adının hakkını verircesine yaşamış bir mimar -okuduğum ve izlediğim kadarıyla- kendisi (ayrıntıları ve linkleri siteye koyuyorum). ABD’de saldırıya uğrayan meşhur İkiz Kuleler’in yapımında da çalışmış, Türkiye’de pek çok önemli projeye imza atıp pek çok ödül almış birisi.
Geçen haftalarda Çanakkale’de Kalebodur’un 65’inci yıl kutlamaları vesilesiyle bir Nişan Yaubyan binasında bulunmuştum, Levent’teki Kale Genel Müdürlüğü binası da Nişan Yaubyan’ın…
Vefatı vesilesiyle ben de Harutyun Vaporciyan (ya da Vapurciyan) ile birlikte yaptıkları Sünbül Apartmanı’ndan söz açmak isterim.
Nişantaşı Valikonağı Caddesi’nde, her önünden geçişimde “Nasıl bir bina ya bu” diye diye izlediğim, -içinde nedense her daim satılık ya da kiralık daire olan- Sünbül Apartmanı.
BİNAYI MUSEVİ İKİ KARDEŞ YAPTIRIYOR
Dr. Öğr. Üyesi Evin Eriş’in Yapı Dergisi’ndeki “Mesleğe Tutkun Bir Mimar: Nişan Yaubyan” yazısından öğrendiğim kadarıyla binanın yapım yılı 1954-1955. Nişan ve Harutyun Beyler, İstiklal Caddesi’nde bir ofis açtıklarında ilk projeleri, İstanbul Teknik Üniversitesi’nde alt sınıflarındaki bir Musevi ahbaplarının tanışıklığı sayesinde geliyor. Nişan Bey’in belgeselde aktardığına göre o dönem Museviler pek bina yatırımı yapmıyor. Bu bina dişçi ve ABD’de gübre işi yapan iki Musevi kardeş tarafından talep ediliyor.
BİR ÇEŞİT OKUL GİBİ
Eriş’ten alıntı yapayım:
“Yaubyan ilk tatbikatları olan Sünbül Apartmanı tasarımı ve uygulamasından pek çok şeyi öğrendikleri, her bir noktası için ayrı ayrı uğraştıkları, heveslendikleri, her şeyin ‘enteresan’, ‘yenilikçi’ olmasını düşündükleri yapı olarak bahseder. Öyle ki, bu yapı özelinde Türkiye’de yenilik olarak nitelendirdiği kirişsiz döşeme uygulamasına dair şartname dahi olmadığını, yabancı kaynaklardan çeviri yoluyla çözüm bularak, serbest plan prensibini kullanabilmiş olduklarını dile getirir. Dolayısıyla bu yapıyı Yaubyan mesleki kariyerinde bir çeşit okul olarak tanımlamak da olasıdır.”
KUZGUN ACAR’IN İZİNİ GÖRMEK ŞAHANE
Bana çok ilginç ve güzel gelen ise binada, pencerelerin altında görülen o geniş bantları, geometrik desenlerin -diyeyim ben ona- heykeltraş Kuzgun Acar tarafından yapılmış olması.
Kuzgun Acar’ın hayatı ve eserlerine dair metinlerde Sünbül Apartmanı’na rastlayamasam da, Atom Şaşkal’ın yönetmenliğini yaptığı “Mimarlığa Doymayan Adam” belgeselinde, Yaubyan’ın üniversite arkadaşları iç mimar Berç Çalıkman ile mimar Yaşar Marulyalı, Kuzgun Bey’in yapıya katkısının altını özellikle çiziyor. İkisi de Acar’ın katkısı çok beğeniyorlar. Ben de! Nişan Bey ise “Pek bir şey değil yani… Fasa fiso bir şey ama Kuzgun’dur yani” diyerek ilginç bir şekilde takdir ediyor.
Nişan Bey ile Kuzgun Bey yaşıtlar, o dönem ikisi de yeni mezun… Yani ikisi için de ilk işler…
MODERN MİMARLIĞA GİRİŞ
Bu arada o zaman Türk şartnamesi yokmuş, Amerikan şartnamesi kullanarak yapıyorlar binayı; Robert Kolej’den bir arkadaşları buluyor şartnameyi onlara.
İlk binaları çok özeniyorlar, “her şey değişik olsun” da istiyorlar. Oluyor da; o dönem böyle binalar yok çok sükse yapıyor apartman ve Sünbül apartmanı sayesinde “modern mimarlık” alanında çalışıyor izlenimini daha ilk binalarıyla yaratıyorlar.
ÇALIŞARAK GEÇEN BİR HAYAT
Çocukluğu fakir, bayağı fakir geçmiş Nişan Yaubyan’ın. İTÜ’den arkadaşlarıyla pek çok yarışmaya katılmış.
Mimarlık Dergisi’nden alıntı ve başlıca eserleriyle bitireyim:
Michigan Üniversitesi’nde yüksek lisansını tamamlayan Yaubyan, Amerika’da Eero Saarinen ve Minoru Yamasaki’nin çalışma ekiplerinde yer aldı; İkiz kuleler, Century Plaza gibi önemli projelerde de çalışma fırsatı buldu. Amerika’da geçirdiği 10 senenin ardından Türkiye’ye dönen Yaubyan, kendi ofisinde mimarlık çalışmalarına devam etti. 2000 yılında öğretim görevlisi olarak girdiği Yeditepe Üniversitesi Mimarlık Fakültesinde 11 sene boyunca proje dersleri verdi.
BELLİ BAŞLI İŞLER
- Sünbül Apartmanı, Nişantaşı-İstanbul, 1954
- Sakarya Hükümet Konağı, Sakarya, 1956 (Enis Kortan, Harutjun Vapurciyan, Avyerinos Andonyanis ile birlikte) (Fotoğraf: Atom Şaşkal)
- Şenterziyan Evi, İstanbul, 1958
- Eskişehir Spor Tesisi, Eskişehir, 1959 (Osep Sarafoğlu ile birlikte)
- *Dr. Anahit Apartmanı, 1960’lar
- Di-ka Apartmanı, 1963
- S.S.K. Beyoğlu Hastanesi, İstanbul, 1963 (Gültekin Aydoğan, Osep Sarafoğlu ile birlikte)
- Çanakkale Seramik Fabrikası Misafirhane, Çan / Çanakkale, 1964
- Bodur Evi, İstanbul, 1970
- Atatürk Üniversitesi Dişçilik Fakültesi ve Laborant Okulu, Erzurum, 1972
- Surp Takavor Kilisesi Dış Cemaat Mahali, İstanbul, 1978
- Kale Genel Müdürlüğü, Levent-İstanbul, 1980’ler
- Kuyumcu Rokako İkiz Apartmanı, Kınalıada-İstanbul, 1990
No Comments