Ataköy – 3: Plaj Şehri

“Ataköy sahil şehri” slogan bu.

Ataköy’ün üzerine inşa edildiği bir kısım arazi eskiden bataklık, kurutuluyor. Üzerinde birkaç anıt ağaç var, arazinin gerisi büyük ölçüde çıplak. Emlak Bankası, Atatürk Orman Çiftliği’nden gelen ziraat mühendisleriyle bölgenin şehir planına göre ağaçlandırılmasını sağlıyor.

2016’da kişi başına 11.5 m2 yeşil alan düşüyormuş mesela bölgede. (Ergun Yenen’in Ataköy belgeselinden öğreniyorum bunları)

10 mahalle olarak tasarlanan Ataköy için sonralarda 11’inci madde yaratılıyor.

PLAJLA ‘GEL GEL’

Ama projenin hayata geçmesi için öncelikle plaj yapılması düşünülüyor. Mantık şu biraz: Bölge o dönem bir banliyö alanı, şehirle iç içe değil. Ataköy sahili çok doğal bir plaj; hiçbir dolgusu yok. Tekir balıklarının bolluğundan bahsediyor mesela burayı şimdi anlatanlar. Semti planlayanlar öncelikle bölgeyi daha çekici hale getirmek için plaj yapma işini üstleniyor ve 1958 yılında 2 katlı motel ve Ataköy Plajı işlevine başlıyor.

İÇİNDE MAYO, ŞEHİRDE DOLAŞMAK

“Sandalım vardı, motorum vardı, bisikletim vardı. Sandala biner geziler yapardık, balık tutardık” diye anlatıyor o günleri yine 2016 yılında, Özkan Erali. Kendisi o dönem Ataköy 1. Kısım Koruma ve Güzelleştirme Derneği Üyesi.

Bir yazlık site gibi içinde mayo, çocuklarını yanına alıp denize girip gelen insanlar anlatıyor o günleri… Sanırım orada oturanların özel bir kartı oluyor, plaja ücretsiz-biletsiz giriyorlar.

Fotoğraflar hep eski fotoğraflar paylaşan Facebook grupları, pinterest hesaplarından. Ama 1950’lerin sonu, Ataköy plajında mantar yapıların altında poz veren hanımefendi Büke Uras Arşivi’nden. Ben Pera müzesi tarafından yayınlanan “İstanbul’da deniz sefası” adlı kitaptan almışım. Sayfa 299

ŞEHİR DE PLANLI, PLAJ DA

Ben bulmuşken merak edenler için Mimar.İst dergisinde makalesi yayınlanan Prof. Dr. Nilüfer Baturayoğlu Yöney’in verdiği bilgileri aktarayım. Teknik bilgi merak edenler için…

“Projenin 1957 yılında tamamlanan ilk tesisi, I. Kısım önünde, sahil yolunun deniz tarafında yer alan yaklaşık 3000 kişilik kabin ve 1100 kişilik gardırop ile birlikte gazino, lokanta vb donatılar içeren Ataköy Plajı.

‘Ataköy Plaj Tesisleri’, 1958 tarihlidir. E. Menteşe yönetiminde, Tuğrul Akçura, Nejat Erem, Ergün Ersöz, Muhteşem Giray, Eyüp Kömürcüoğlu, Bedri Kökten, Hamdi Şensoy tarafından tasarlanmıştır.

MANTAR KABİNLER

“1959 yılında plaj tesislerinin yanında Ataköy Plaj Motelleri ve mantar kabinler inşa edilmiş İkişer katlı üç blokta toplam 66 oda içeren bu tesisle plaj arasında kalan sık ağaçlı bölümde ise dolap ve kabin içeren 27 adet betonarme mantar saçak inşa edilerek plajın kapasitesi 1296 kişi daha artırılmıştır.

1962 yılında iki yeni motel bloğunda 48 oda daha eklenmiştir. Bu projeler Muhteşem Giray ve Yümnü Tayfun tarafından tasarlanmış

CAMPING DÖNEMİ

“1961-1963 yılları arasında da plaj tesislerinin iki tarafında 200’er çadır ve treyler yeri ve ilgili donatıları içeren Camping Ataköy ile Camping 2, M. Giray ve Firüzan Baytop tarafın

dan tasarlanarak inşa edilmiştir. Donatılar iki farklı yapıdan oluşan donatılarının birinde ‘müdüriyet-dükkân-mutfak-ütü yeri’, diğerinde ise ‘WC-duş-tıraş-bulaşık/çamaşır yıkama yerleri’ bulunmaktadır. Bunlara ek olarak açık alan donatı alanları da tesis edilmiştir.

1967 yılında motel tesislerine 24’er oda içeren 8 blok daha eklenmiştir. Bu

tesisler aynı zamanda bu bölgede Baruthane’den kalmış olan yapıları da yeniden işlevlendirilerek kullanmıştır.”