Vernudaki Apartmanı’nın karşısındaki meşhur Hamidiye Çeşmesi

Vernudaki Apartmanı ile ilgili yazımda, yazar Mario Vitti’nin binayı “Bir zamanlar Galatasaray’da suyu çok meşhur şimdi kurumuş olan çeşmenin karşısında” diye tarif ettiğinden bahsetmiştim.

İç mimar Didem Avincan, “o çeşme”yi merak edip izini sürmüş.

Beni kırmadı, kısa bir de metin yazdı; Didem Avincan anlatıyor:

“herumutortakarar.com’un özenle hazırlanan sayfalarında, Nilay Örnek ile Eylül Görmüş ana metne geçmeden önce bize bir ‘anahtar başlıklar bölümü’ tasarlamış. 

Dolayısıyla yapıyı okumaya başlamadan ipuçlarını öğreniyorsunuz. Burada çok kapılı bir odanın içinde gibiyiz. Her yeni paylaşımda ana konu haricinde bizi heyecanlandıran, merakımızı devam ettiren başkaca birçok konu, isim ve yapı çıkabiliyor karşımıza… Vernoudaki Apartmanı ‘yla karşılaştığımız Hamidiye Çeşmesi gibi.

II. Abdülhamid tarafından kurulan Hamidiye Su Tesisleri’ne ait çeşmeler genel olarak Hamidiye Çeşmesi olarak anılıyor. 

Bahsi geçen çeşme de Hamidiye çeşmelerinden biri ve bugün Galatasaray Lisesi duvarının Yeni Çarşı Caddesi’ne bakan yüzünde. 

Metal bir kafes ile korunmaya çalışılan bu tek yüzlü çeşme, ‘yekpare mermerden yapılmış ve üzerinde 1318 tarihi yazılı.’** Maalesef bugün harap durumda. 

1900-1901 yılları arasında yapıldığını anladığımız bu çeşme ile ilgili 2021’de haberler de yapılmış.

Haber metninden çeşmenin, II. Abdülhamit’in tahta çıkışının 25’inci yıl dönümünde Galatasaray Karakolu’nun bulunduğu bölgede inşa edildiğini ancak imar çalışmaları nedeniyle bulunduğu yerden alınıp, bugünkü yerine taşındığını okuyoruz. Fotoğraf merakıyla da bilinen II. Abdülhamit’in o dönem çektirdiği fotoğraflar arasında Hamidiye Çeşmelerinin açılışlarını gösterenler de var. Açılışın oldukça kalabalık oluşu ve açılış için bir kurbanlığın hazır edilişinden, çeşme yaptırmanın ve halka suyu ulaştırmanın o dönemde ne kadar önemsendiğini görebiliyoruz.”

KAYNAKÇA:

* http://www.suvakfi.org.tr/cesme/hamidiye-cesmesi/1134/

** https://haberglobal.com.tr/yasam/tarihi-cesmeye-kafesli-koruma-111616

EK-1 Diğer Hamidiye Çeşmelerinden fotoğraflar için: http://www.eskiistanbul.net/tag/hamidiye-%C3%A7e%C5%9Fmesi/

EK-2 Hamidiye Çeşmeleri’nin günümüzdeki durumuna ilişkin kapsamlı bir akademik okuma için: HAMİDİYE SUYU TESİSLERİNE AİT YAPILARIN VE ÇEŞMELERİN GÜNÜMÜZDEKİ DURUMU VE KORUMA ÖNERİLERİ, Drahşan UĞURYOL.

EK-3 II. Abdülhamit arşivinden fotoğraflar için: https://www.trthaber.com/foto-galeri/ii-abdulhamitten-kalan-fotograflar/2038/sayfa-1.html

Çooookkk meraklısına not; Didem Hanım bana özel yazmış ama siteyi okuyanlar da ilgilenecektir:

“Bu çeşmenin yapım yılı belli 1901-1902. Ne zaman taşındı kestiremiyorum, Galatasaray Karakolu için 1942 tarihli bir gazetede yıkılma haberine rastladım. Ancak karakolun yıkılmasından daha önce taşınmış olmalı ki, 1933 tarihli bir haberdeki fotoğrafında bugünkü konumunda görülüyor. İşin ilginç yanı, bağlantı kuramadım ama bazı Galata Kulesi’ni gösterir fotoğraflarda bu çeşmeyi gördüm, daha doğrusu ben benzettim diyeyim -belki de aynı tip birkaç çeşme var-: işlemeleri, formu, kaidesi çok benziyor. Bu da aklıma ‘acaba Yeni Çarşı Caddesi, bu çeşmenin 3. ve son durağı mı’ sorusunu getiriyor. Neden bu kadar uzağa taşınmış olsun, birebir aynı tasarımda başka bir çeşme de olabilir gibi gibi nedenlerden dolayı çok düşük bir ihtimal de olsa paylaşmak istedim.”